Zapraszamy na spacer, który pozwoli zauważyć zmiany w krajobrazie Leszna od XVII wieku po XXI wiek. To podróż sentymentalna ukazująca Leszno po części już utracone. Przyjrzyjcie się każdemu miejscu uważnie i rozwiążcie zagadki. Do odkrycia jest osiem punktów, czas trwania spaceru to około 40 minut. Miłego zwiedzania!
1.Rynek
Nasz spacer rozpoczynamy od serca miasta czyli Rynku (pocztówka MH 3905). Dziś nie zobaczymy już domu kupca, seniora parafii luterańskiej Abrahama Keila z 1690 roku (Rynek nr 25). Wyróżniał go ozdobny wykusz, a dach zasłaniała attyka. Autorem projektu był prawdopodobnie Włoch - Giovanni Catenazzi - projektant leszczyńskiej fary. Podcienie nazywane także podsieniami posiadało wówczas wiele domów otaczających rynek. Murowane lub drewniane usprawniały ruch i handel.
Władze miasta na początku XX wieku chciały wyburzyć także kamienicę nr 29. Ocalił ją ówczesny prowincjonalny konserwator zabytków. W tym czasie była to już ostatnia kamienica podcieniowa w Lesznie i Wielkopolsce. Powstała ona około 1634 roku. Tu funkcjonowały miejska waga sukiennicza, giełda i gospoda sukienników i wałkarzy. W tym budynku znajdowała się głęboka na 20 metrów studnia (niemieckie Walkbrunnen). W latach 90. XIX i na początku XX wieku przebudowano wnętrze kamienicy. Powstała tu piwiarnia i hotel. Okna ozdobione są witrażami z lat 1905-1907. Ich tematyka nawiązuje do dawnych czasów. Dziś kamienica jest jedną z wizytówek Leszna.
Zagadka
Czy wiesz, która to pierzeja rynku? Wschodnia, zachodnia, północna, czy może południowa?
2. Ulica Kościelna
Udajemy się na ulicę Kościelną 11 (pocztówka MLH 4270). Ulica Kościelna jest jedną z najstarszych w Lesznie, jej początki sięgają okresu przed lokacyjnego (czyli zanim Leszno stało się miastem), kiedy była fragmentem traktu handlowego biegnącego z Poznania do Wrocławia. Możemy powiedzieć o niej, że jest ulicą jednego imienia, ponieważ jej nazwa nie zmieniała się przez wieki. To tu został wybudowany parafialny kościół w Lesznie.
Zatrzymajmy się przy budynku, w którym znajdował się sklep żelazny Paula Kunzego (1877–1903), w którym można było kupić wiele praktycznych narzędzi wykonanych z żelaza, jak młotki, ostrza noży, łańcuchy. Warto zwrócić odwagę na charakterystyczną fasadę budynku z przełomu XIX i XX wieku, której kształt zachował się do dzisiaj.
Zagadka
Kto jest patronem kościoła przy ulicy Kościelnej?
3.Ulica Słowiańska
Przenosimy się na róg ulicy Słowiańskiej 14 i Grodzkiej 1 (pocztówka MLH 2145). W tym miejscu do początku XX wieku stała gospoda „Pod Błękitnym Lwem”. Na pocztówce utrwalony został nowożytny budynek z XVII-XVIII wieku, w XIX wieku częściowo przebudowany w zachodniej części. Od południa zachowany charakterystyczny szczyt oraz wejście ujęte portalem.
Na początku XX wieku kamienica "Pod Błękitnym Lwem" należała do A. Wurbela, który starał się o wyburzenie kamienicy i zastąpienie jej nową. W 1910 Wurbel odsprzedał posesję mistrzowi murarskiemu Józefowi Piwońskiemu. Piwoński zaprojektował budowlę z niezwykle plastycznie opracowaną bryłą i olbrzymim narożnym wykuszem w kształcie wieży. Budowa w stanie surowym powstawała od marca do sierpnia 1911. Na parterze powstałej kamienicy umieszczono sklepy, na wyższych kondygnacjach kilkupokojowe mieszkania. Budynek zaopatrzono w nowoczesną instalację wodno-kanalizacyjną, ogrzewanie parowe oraz zewnętrzne żaluzje.
Zagadka
Jakie zwierzę znajduje się na szczycie fasady tego narożnikowego budynku?
4. Aleje Zygmunta Krasińskiego
W Lesznie na przełomie XIX i XX wieku istniało wiele hoteli i pensjonatów, jeden z nich znajdował się przy Alei Zygmunta Krasińskiego 24, róg z ulicą Skarbową (pocztówka MH 4393).
„Hotel Otto”, dziś już nieistniejący, był jednym z okazalszych tego typu obiektów w mieście. Założycielem hotelu był leszczyński król kurkowy Franz Otto (1846 – 1903), który w II połowie XIX wieku przyczynił się do rozwoju infrastruktury dzisiejszych Alei Zygmunta Krasińskiego. W okresie międzywojennym oraz po II wojnie światowej mieściła się tam przychodnia lekarska.
Zagadka
Jak od lat 60. XX w. nazywało się umiejscowione w pobliżu kino?
5. Dzielnica Żydowska
Udajemy się do „dzielnicy żydowskiej” położonej w północno–zachodniej części miasta. Początki osadnictwa Żydów w Lesznie sięgają II połowy XVI wieku; w 1626 roku wzniesiono pierwszą synagogę na skraju tej części Leszna. Za synagogą rozciągała się cała sieć wąskich uliczek (np. ulica Średnia – pocztówka MH 2143), zamieszkałych przez ludność pochodzenia żydowskiego.
Były to niskie, parterowe domki kryte spadzistym dachem. Na pobliskiej ulicy Średniej mieszkał Jean Methner (1892–1961), handlarz drobiem i kucharz, który po 1920 roku wyemigrował do Niemiec. Jego losy odzwierciedlają historie wielu żydowskich rodzin. W 1938 roku opuścił Niemcy i wyjechał wraz z najbliższymi do Chin. Okupacyjne władze japońskie umieściły wszystkich Żydów w getcie w Szanghaju, podobnie jak Niemcy czynili to w Europie. Szczęśliwie cała rodzina przeżyła wojnę i w 1951 roku osiadła w USA. Leszczyńska dzielnica żydowska po II wojnie światowej uległa istotnym zmianom, które doprowadziły do prawie całkowitego przekształcenia istniejącej zabudowy.
Zagadka
Co znajdowało się niegdyś w budynku przy ulicy Średniej 4?
6.Ulica Karola Kurpińskiego
Na rogu ulic: Karola Marcinkowskiego i Karola Kurpińskiego znajduje się szkolny gmach, obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. Rodu Leszczyńskich (pocztówka MH 4515) wzniesiony w pierwszych latach XX wieku.
Do 1939 roku mieściło się w nim Męskie Seminarium Nauczycielskie, a podczas okupacji hitlerowskiej niemieckie gimnazjum im. Immanuela Kanta. W styczniu 1945 roku podczas działań wojennych zniszczeniu uległo skrzydło budynku znajdujące się od strony ulicy Karola Marcinkowskiego. Po zakończeniu II wojny światowej ówczesne władze nie zdecydowały się na odbudowę skrzydła, na miejscu zniszczonego fragmentu budynku postawiono nowe zabudowania.
Zagadka
W pobliżu Liceum znajduje się mural. Co przedstawia?
7. Ulica Gabriele Narutowicza
Z dzielnicy żydowskiej kierujemy się na róg ulic: Gabriela Narutowicza, księcia Józefa Poniatowskiego i Alei Juliusza Słowackiego (grafika ML 239). W tym miejscu do 1874 roku znajdowała się ostatnia z bram miejskich – Brama Kościańska, zwaną również Bramą Gronowską. Nazwy bram pochodziły od kierunków traktów, przy których ulokowano dane umocnienia. W Lesznie istniały cztery bramy: Kościańska, Rydzyńska, Osiecka, Święciechowska.
Intensywny rozwój Leszna w II połowie XIX wieku spowodował konieczność niwelacji umocnień miejskich, które w tym czasie były już anachronizmem i nie spełniały swojej roli. W związku z tym ówczesne władze miejskie postanowiły rozebrać umocnienia, a pozyskany teren przeznaczyć pod zabudowę miejską. Kilka lat wcześniej, w 1868 roku, leszczyński kupiec i przedsiębiorca Phillip Hannach (1833–1892) tuż za wałami miejskimi przy dzisiejszej ulicy Gabriela Narutowicza 36/38 postanowił wybudować fabrykę pomp, która z czasem stała się jedną z najbardziej znanych firm tej branży na terenie ówczesnych Niemiec.
Zagadka
W miejscu, w którym się znajdujecie, przebiegały niegdyś miejskie wały. Do czego służyły?
8. Plac im. Tadeusza Kościuszki
Na placu Tadeusza Kościuszki, jeszcze po II wojnie światowej stał pomnik Atlasa (pocztówka MH 1316), mityczne tytana dźwigającego na swych barkach sklepienie niebieskie.
Pierwotnie rzeźba wieńczyła szczyt pałacu w Pawłowicach. W 1924 roku hrabia Krzysztof Mielżyński podarował dzieło Lesznu. Przez 4 lata, do 1928 roku spierano się o lokalizację pomnika: pod uwagę brano ulicę Wolności, ostatecznie wybór padł na plac Tadeusza Kościuszki. Nieboskłon, który trzymał Atlas, wykonał mistrz blacharski z Leszna - Wojciech Rydlewicz.
Zagadka
W tym parku, nieopodal lokacji pomnika Atlasa, mieści się obecnie inny pomnik. Kogo upamiętnia?
Szukaj nas:
